[ Pobierz całość w formacie PDF ]
j� swojemu mistrzowi jako tylko matematyczk� prawdziwemu
filozofowi (o�a gewmetrikh�V t� �nti jil�sojoV)88 nie uczyni�
jej wielkiej krzywdy i nie pomniejszy� jej zalet filozoficznych.
Da� nam tylko do zrozumienia, �e prawdziwy teurg Izydor by�
dla niego bardziej przekonuj�cy jako kap�an-filozof z jego da-
rem dywinacji, proroczymi snami i znajomoSci� teurgicznych
symbola ni� Hypatia. JednoczeSnie przekaza� nam pewn� informa-
cj� o tym, �e dokonania matematyczne Hypatii by�y na pocz�t-
ku VI wieku, wtedy gdy pisa� swoj� biografi� Izydora, wysoko
cenione. Potwierdzi� równie� nasze przekonanie, �e ci, którzy
przekazywali z pokolenia na pokolenie pami�� o matematycz-
nych dokonaniach Hypatii, wiedzieli równie� to, co i dla nas jest
oczywiste, �e matematyka i astronomia stanowi�y dla niej tylko
stopnie wiod�ce do poznania centralnego dla niej problemu
zwi�zanego z filozofi� bytu. Damascjusz w innych miejscach
swojego sprawozdania i inne nasze xród�a b�d� j� nazywa�y na
pierwszym miejscu: jil�sojoV.
Odtworzony przez nas na podstawie relacji Synezjusza typ
filozofowania praktykowany przez Hypati� z jej m�odymi stu-
2374
Hypatia i jej kr�g intelektualny 113
dentami znajduje swoje potwierdzenie i u Sokratesa Scholasty-
ka. Sokrates bowiem pisze:
Uda�o jej si� osi�gn�� tak wysoki stopie� wykszta�cenia, �e prze-
wy�szy�a wspó�czesnych sobie filozofów, sta�a si� kontynuatork�
wznowionej przez Plotyna szko�y plato�skiej i potrafi�a wyk�ada�
na proSb� zainteresowanych wszelkie, jakiekolwiek by by�y, dok-
tryny filozoficzne.
Chodzi tu Sokratesowi zapewne o to, �e przerasta�a zna-
czeniem innych filozofów aleksandryjskich ko�ca IV i pocz�tku
V wieku. I rzeczywiScie wspominani w xród�ach inni filozofo-
wie tego okresu uzyskali znacznie mniejsz� s�aw� od niej89.
Cz�sto budz�cy kontrowersje zwrot u Sokratesa mówi�cy
�
o tym, �e Hypatia by�a kontynuatork� szko�y plato�skiej (thn
�
Platwnikhn diatribh�n) wznowionej przez Plotyna, oznacza naj-
pewniej, i� prowadzi�a coS w rodzaju ma�ej szko�y (diatribh),
�
zamkni�tego kr�gu filozoficznego, wspólnoty typu pitagorejskie-
go, co w�aSnie w jej czasach by�o rzecz� powszechnie praktyko-
wan� przez znanych filozofów, nast�pców Jamblicha z Chalcis90.
I na to przecie� wskazuj� wyraxnie nasze rozwa�ania. Nie po-
siada�a natomiast katedry filozofii op�acanej przez miasto, nie
by�a utrzymywanym na koszt publiczny filozofem, jak to si� nie-
kiedy jej przypisuje91. JeSli jakiS filozof mia� tego rodzaju pozy-
cj� w Aleksandrii, tak w IV, jak i w V wieku, xród�a nie maj�
zwyczaju tego ukrywa� przed nami (vide Hermejas, a potem
jego syn Ammoniusz) ani zataja� tego, �e wchodzi� w sk�ad
Muzejonu (jak ojciec Hypatii).
Pogl�d o publicznej funkcji Hypatii jako nauczycielce filo-
zofii w Aleksandrii znajduje swoje potwierdzenie, jak utrzymu-
j� jego zwolennicy, równie� w przekazie Damascjusza. Pisze on
tutaj:
Ubrana w tribon filozoficzny zwyk�a ukazywa� si� w samym Srodku
�
miasta (dia m" sou to� ! stewV) i wyjaSnia� publicznie ( xhge�to
dhmos��) chc�cym j� s�ucha� nauki Platona, Arystotelesa lub ja-
kiegokolwiek innego filozofa.
To niezwykle zagadkowe stwierdzenie zawiera w sobie kilka
pyta� i rodzi kontrowersje. Po pierwsze uwa�a�o si�, �e owo
exegeito demosia oznacza�o, �e by�a ona w�aSnie oficjalnie wy-
2374
114 Hypatia i jej kr�g intelektualny
znaczona przez w�adze miejskie na wyk�adowc� filozofii. Po dru-
gie wykorzystywano ten zwrot, by sprofanowa� wznios�y plato-
nizm Hypatii i przemalowa� j� na w�ócz�c� si� po mieScie ludo-
w� filozofk�, rodzaj cynickiego kaznodziei92. Jednak�e Cameron
znajduje równie� niezwykle oryginalne wyjaSnienie tej naiwnej
i jednoczeSnie deprecjonuj�cej Hypati� charakterystyki jej stylu
i nauczania. Widzi on w tym bowiem zemst� Damascjusza, scho-
larchy Szko�y Plato�skiej w Atenach, za to, co napisa� o niej
Synezjusz w Ep. 136: Dzisiejsze Ateny nie maj� ju� w sobie
niczego wyj�tkowego poza s�aw� swojego imienia (...) By�y one
niegdyS siedzib� m�drców, dzisiaj mog� si� poszczyci� tylko ho-
dowcami pszczó� (...) . Cameron s�dzi, �e Damascjusz czyta�
z niech�ci� list postponuj�cy nauczycieli Szko�y Plato�skiej
w Atenach, jak równie� inne pogardliwe wypowiedzi Synezju-
sza na temat tych, którzy uprawiaj� filozofi� z odmiennej, ni�
jego w�asna, perspektywy93.
Trudno nam sobie wyobrazi�, by powa�na i bardzo surowa
pod wzgl�dem obyczajów filozofka stercza�a na ulicach Aleksan- [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl chiara76.opx.pl
j� swojemu mistrzowi jako tylko matematyczk� prawdziwemu
filozofowi (o�a gewmetrikh�V t� �nti jil�sojoV)88 nie uczyni�
jej wielkiej krzywdy i nie pomniejszy� jej zalet filozoficznych.
Da� nam tylko do zrozumienia, �e prawdziwy teurg Izydor by�
dla niego bardziej przekonuj�cy jako kap�an-filozof z jego da-
rem dywinacji, proroczymi snami i znajomoSci� teurgicznych
symbola ni� Hypatia. JednoczeSnie przekaza� nam pewn� informa-
cj� o tym, �e dokonania matematyczne Hypatii by�y na pocz�t-
ku VI wieku, wtedy gdy pisa� swoj� biografi� Izydora, wysoko
cenione. Potwierdzi� równie� nasze przekonanie, �e ci, którzy
przekazywali z pokolenia na pokolenie pami�� o matematycz-
nych dokonaniach Hypatii, wiedzieli równie� to, co i dla nas jest
oczywiste, �e matematyka i astronomia stanowi�y dla niej tylko
stopnie wiod�ce do poznania centralnego dla niej problemu
zwi�zanego z filozofi� bytu. Damascjusz w innych miejscach
swojego sprawozdania i inne nasze xród�a b�d� j� nazywa�y na
pierwszym miejscu: jil�sojoV.
Odtworzony przez nas na podstawie relacji Synezjusza typ
filozofowania praktykowany przez Hypati� z jej m�odymi stu-
2374
Hypatia i jej kr�g intelektualny 113
dentami znajduje swoje potwierdzenie i u Sokratesa Scholasty-
ka. Sokrates bowiem pisze:
Uda�o jej si� osi�gn�� tak wysoki stopie� wykszta�cenia, �e prze-
wy�szy�a wspó�czesnych sobie filozofów, sta�a si� kontynuatork�
wznowionej przez Plotyna szko�y plato�skiej i potrafi�a wyk�ada�
na proSb� zainteresowanych wszelkie, jakiekolwiek by by�y, dok-
tryny filozoficzne.
Chodzi tu Sokratesowi zapewne o to, �e przerasta�a zna-
czeniem innych filozofów aleksandryjskich ko�ca IV i pocz�tku
V wieku. I rzeczywiScie wspominani w xród�ach inni filozofo-
wie tego okresu uzyskali znacznie mniejsz� s�aw� od niej89.
Cz�sto budz�cy kontrowersje zwrot u Sokratesa mówi�cy
�
o tym, �e Hypatia by�a kontynuatork� szko�y plato�skiej (thn
�
Platwnikhn diatribh�n) wznowionej przez Plotyna, oznacza naj-
pewniej, i� prowadzi�a coS w rodzaju ma�ej szko�y (diatribh),
�
zamkni�tego kr�gu filozoficznego, wspólnoty typu pitagorejskie-
go, co w�aSnie w jej czasach by�o rzecz� powszechnie praktyko-
wan� przez znanych filozofów, nast�pców Jamblicha z Chalcis90.
I na to przecie� wskazuj� wyraxnie nasze rozwa�ania. Nie po-
siada�a natomiast katedry filozofii op�acanej przez miasto, nie
by�a utrzymywanym na koszt publiczny filozofem, jak to si� nie-
kiedy jej przypisuje91. JeSli jakiS filozof mia� tego rodzaju pozy-
cj� w Aleksandrii, tak w IV, jak i w V wieku, xród�a nie maj�
zwyczaju tego ukrywa� przed nami (vide Hermejas, a potem
jego syn Ammoniusz) ani zataja� tego, �e wchodzi� w sk�ad
Muzejonu (jak ojciec Hypatii).
Pogl�d o publicznej funkcji Hypatii jako nauczycielce filo-
zofii w Aleksandrii znajduje swoje potwierdzenie, jak utrzymu-
j� jego zwolennicy, równie� w przekazie Damascjusza. Pisze on
tutaj:
Ubrana w tribon filozoficzny zwyk�a ukazywa� si� w samym Srodku
�
miasta (dia m" sou to� ! stewV) i wyjaSnia� publicznie ( xhge�to
dhmos��) chc�cym j� s�ucha� nauki Platona, Arystotelesa lub ja-
kiegokolwiek innego filozofa.
To niezwykle zagadkowe stwierdzenie zawiera w sobie kilka
pyta� i rodzi kontrowersje. Po pierwsze uwa�a�o si�, �e owo
exegeito demosia oznacza�o, �e by�a ona w�aSnie oficjalnie wy-
2374
114 Hypatia i jej kr�g intelektualny
znaczona przez w�adze miejskie na wyk�adowc� filozofii. Po dru-
gie wykorzystywano ten zwrot, by sprofanowa� wznios�y plato-
nizm Hypatii i przemalowa� j� na w�ócz�c� si� po mieScie ludo-
w� filozofk�, rodzaj cynickiego kaznodziei92. Jednak�e Cameron
znajduje równie� niezwykle oryginalne wyjaSnienie tej naiwnej
i jednoczeSnie deprecjonuj�cej Hypati� charakterystyki jej stylu
i nauczania. Widzi on w tym bowiem zemst� Damascjusza, scho-
larchy Szko�y Plato�skiej w Atenach, za to, co napisa� o niej
Synezjusz w Ep. 136: Dzisiejsze Ateny nie maj� ju� w sobie
niczego wyj�tkowego poza s�aw� swojego imienia (...) By�y one
niegdyS siedzib� m�drców, dzisiaj mog� si� poszczyci� tylko ho-
dowcami pszczó� (...) . Cameron s�dzi, �e Damascjusz czyta�
z niech�ci� list postponuj�cy nauczycieli Szko�y Plato�skiej
w Atenach, jak równie� inne pogardliwe wypowiedzi Synezju-
sza na temat tych, którzy uprawiaj� filozofi� z odmiennej, ni�
jego w�asna, perspektywy93.
Trudno nam sobie wyobrazi�, by powa�na i bardzo surowa
pod wzgl�dem obyczajów filozofka stercza�a na ulicach Aleksan- [ Pobierz całość w formacie PDF ]
